Afvalwaterbeheer

Afvalwaterbeheer is gericht op:

• huishoudelijk en stedelijk afvalwater: dit komt uit woongebieden is vooral water van toiletten en huishoudelijke werkzaamheden. Het kan ook gemengd zijn met industrieel afvalwater en/of regenwater.
• industrieel afvalwater: afvalwater dat wordt geloosd vanaf terreinen waar bedrijven zitten. Huishoudelijk afvalwater of regenwater vallen hier niet onder. 

In de praktijk komen stedelijk en industrieel afvalwater vaak samen in dezelfde infrastructuur: de riolering van de gemeente en de zuiveringsinstallaties van het waterschap. Industrieel afvalwater kan, na zuivering, direct worden geloosd op oppervlaktewater.  
 
Afvalwaterbeheer zorgt dat schadelijke stoffen uit water worden verwijderd. Dit voorkomt ziekten en beschermt het oppervlaktewater, de bodem, het grondwater en ecosystemen. 

Daarnaast draagt afvalwaterbeheer bij aan een circulaire economie door water te hergebruiken en grondstoffen terug te winnen. Zo neemt de druk op natuurlijke hulpbronnen af. 

Bij afvalwaterbeheer zijn verschillende organisaties betrokken: 

• bedrijven die afvalwater lozen (soms met een vergunning);
• gemeenten en waterschappen die zorgen voor riolering en zuivering; 
• zelfstandige zuiveringsinstallaties. 

Momenteel wordt beoordeeld of afvalwaterbeheer officieel als vitaal proces moet worden aangemerkt. 

Programma ‘Bescherming economische veiligheid vitale infrastructuur’

De Wet weerbaarheid kritieke entiteiten (Wwke) verplicht vitale aanbieders om zich te beschermen tegen economische dreigingen. Om hen te ondersteunen is het ministerie van IenW het programma ‘Bescherming economische veiligheid vitale infrastructuur’ gestart. 

Het programma is een succes wanneer vitale aanbieders leren om risico’s te herkennen en te verkleinen door zelf maatregelen te nemen. Waar dat (nog) niet lukt, moeten vitale aanbieders weten welke organisaties en personen hen verder kunnen helpen.
 
Economische veiligheid wordt in de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden gedefinieerd als “het ongestoord functioneren van het Koninkrijk der Nederlanden als een effectieve en efficiënte economie”. De verstoring van vitale infrastructuur door de bewuste inzet van economische machtsmiddelen kan leiden tot een verstoring van de economie en is daarom onderdeel van economische veiligheid.

Lees hier meer over het programma 'Bescherming economische veiligheid vitale infrastructuur'.

Programma hybride en militaire dreigingen

Het ministerie van IenW is gestart met een Weerbaarheidsprogramma dat loopt tot en met 2027. Dit programma ondersteunt de kabinetsdoelstelling om de vitale infrastructuur beter te beschermen tegen hybride en militaire dreigingen én Defensie te ondersteunen. Doelstelling van dit programma is in kaart brengen welke activiteiten, maatregelen of beleid op korte termijn nodig zijn om snel weerbaarder te worden. Met daarbij speciale aandacht voor de 12 vitale IenW-processen.

Lees meer over het programma hybride en militaire dreigingen.

Programma cyberweerbaarheid

Het ministerie van IenW zet zich in voor het versterken van de cyberweerbaarheid in de (vitale) sectoren waarvoor zij verantwoordelijk is. Het ministerie helpt organisaties via sectorprogramma’s bij de uitvoering van de Cyberbeveiligingswet (Cbw). De verschillende programma’s werken samen aan activiteiten en handelingsperspectieven voor sectororganisaties. Er is hierbij extra aandacht voor Operationele Technologie (OT), omdat dit belangrijk is in alle sectoren, vooral in de infrastructuur.  

Wet- en regelgeving

De chemische sector werkt al vele jaren aan veiligheid. Zorg voor de omgeving, omwonenden en medewerkers is vaste praktijk. Voor bedrijven met de grootste risico’s is dit geregeld in de Seveso-paragraaf van de Omgevingswet. Toch vraagt de veranderende wereld om een bredere blik. Het gaat niet alleen om veiligheid, maar ook om beveiliging. De Cbw en de Wwke versterken de weerbaarheid, veiligheid en beveiliging van de chemische sector.

Wwke

De Wet weerbaarheid kritieke entiteiten (Wwke) heeft als doel om de vitale infrastructuur van Nederland te beschermen. De Wwke is gericht op het versterken van de weerbaarheid van ‘kritieke entiteiten’. Een organisatie is een kritieke entiteit als een verstoring van hun aandeel in het vitale proces afvalwaterbeheer grote maatschappelijke impact heeft. Een kritieke entiteit wordt aangewezen door de minister van IenW.

Verplichtingen voor kritieke entiteiten:

• de risico’s op verstoringen van het proces in kaart brengen (risicobeoordeling); 
• maatregelen nemen die die risico’s verkleinen (zorgplicht);
• incidenten en bijna-incidenten melden (de meldplicht). 

De Wwke geldt alleen voor verstoringen die níet samenhangen met netwerk- en informatiesystemen. Voor die systemen geldt de Cyberbeveiligingswet (Cbw). 
 

Cbw 

De Cyberbeveiligingswet (Cbw) heeft als doel een hoog niveau van cyberweerbaarheid te bereiken. Deze wet geldt voor private en publieke organisaties (niet voor MKB) die een vitale rol spelen in de sector afvalwater. Deze organisaties zijn de ‘essentiële en belangrijke entiteiten’. Of je een essentiële of belangrijke entiteit bent, wordt bepaald aan de hand van het aantal werknemers of aan de hand van de jaaromzet en het balanstotaal, ook kan je worden aangewezen door de Minister. De NCTV biedt hierover meer informatie en een handige zelfevaluatietool. Indien de organisatie een essentiële of belangrijke entiteit blijkt te zijn, dan geldt dat deze zich moet registreren.
 
Om hun netwerk- en informatiesystemen cyberweerbaar te houden, hebben essentiële en belangrijke entiteiten deze verplichtingen:

• risico’s in kaart brengen (risicobeoordeling);
• maatregelen nemen om de risico’s te verkleinen (zorgplicht);
• cyberincidenten melden (meldplicht);
• betrokkenheid van de hoogste bestuurslaag bij besluiten over cyberrisico’s (governance);
• scholing van bestuurders over dit onderwerp (opleidingsverplichting).

Daarnaast wijst de Cbw een CSIRT (Cyber Security Incident Response Team) aan dat de organisaties ondersteunt met advies en hulp bij incidenten.
 
De Wwke en de Cbw komen allebei voort uit Europese richtlijnen.

Lees hier meer over deze wetten.